Czerwony katechizm
Maciej Kurak

Komercjalizacja kultury jest faktem. Nastawienie na zysk prowokuje zmiany procesów tworzenia, wpływa na obyczaje kosztem społecznego zaangażowania.

Konsumpcjonizm i utarte schematy zachowań polaryzują społeczeństwo, dzieląc je na bogatych i biednych. Machina rynkowa działa i czerpie korzyści z zasobów kapitału społecznego, co wpływa na hamowanie antywzorców i zmusza do akceptacji świata takim, jakim jest. Kapitalizm wzmaga potrzebę bogacenia się, narzuca interwencyjne sposoby postępowania i rozbudza agresywną politykę kontroli.

Za przykład niech posłuży nowa forma organizacji pracy związana z kapitalizmem kognitywnym, która opiera się na specyficznym modelu charakteryzującym się większą autonomicznością, nieregularnym trybem pracy z rozpływającą się granicą dyspozycyjności, w tym nieokreślonym czasem na odpoczynek. Często jest połączeniem pasji, zawodu i źródła utrzymania. Tego typu „elastyczność specjalizacyjna” eskaluje zjawisko zatrudniania w oparciu o umowy śmieciowe. System umożliwia wprowadzanie zmian w sposobach zatrudnienia, ale nie zmniejsza wyzysku i nierówności społecznych, wręcz je potęguje. Stałość zastąpiona płynnością wyzwala niepewność korespondującą z dwoma równoległymi zjawiskami związanymi z kulturą.

Pierwsze z nich łączy się z drobnym liftingiem kanonów kulturowo–obyczajowych.

Celem takich działań nie jest jednak sama kreatywność, lecz podtrzymanie i utrwalenie wzorców o charakterze ekonomicznym opartych na regułach wolnego rynku. Normy zachowania zdeterminowane są przez kulturę, która będąc producentem kreatywności jest uwikłana w mechanizmy rynkowego funkcjonowania społeczeństwa. Nie ma w nim pojęcia antywzorców, przełamujących stereotypy myślenia. Istnieją tylko niezaprzeczalne schematy nastawione na generowanie zysku.

Drugie zjawisko ujawnia tendencję do ignorowania małych niepewnych narracji i wspierania powierzchownej zmienności. W ten sposób rodzą się półprawdy połączone z multifrenią, czyli zaburzonym stanem świadomości będącym konsekwencją zbyt dużej ilości bodźców, na które jesteśmy wystawiani i musimy reagować, bez względu na to czy chcemy, czy nie. Istnieje wiele ukrytych prawd, niechętnie wyjawianych mitów, spreparowanych i zmanipulowanych informacji, wyuczonych wzorców kulturowych, które współtworzą niewidzialną strukturę świata. Te półprawdy, pobudzając percepcję, sugerują określony sposób funkcjonowania i odbioru otoczenia. Zazwyczaj są jednostronne i dalekie od faktycznych kontekstów. W codzienności stają się agresywne i narzucają wygodne sposoby wartościowania świata, niezależnie od tego jak bardzo odbiegają od prawdy. Mogą to być zakamuflowane, niewidzialne obrazy, niewypowiedziane lub zapomniane myśli, pozorne wyobrażenia– mity, które powstają, gdy znaczące odrywa się od znaczonego i kiedy przybierają widzialną formę, wówczas stają się faktycznym stanem rzeczy, akceptowalnym z uwagi na konformizm, wygodę lub przyzwyczajenia.

Sztuka jest założeniem, które sprawia, że pewne rzeczy stają się widoczne. Jest układem ekspozycji pewnej formy widzialności. Przedstawia strukturę społeczną, konflikty oraz tożsamość grup społecznych i tylko wtedy jest polityką, kiedy ma dystans wobec swoich funkcji poprzez wprowadzany typ czasoprzestrzeni, sposób w jaki dzieli czas i wypełnia przestrzeń. Jest pewnym zawieszeniem zwykłej formy doświadczenia zmysłowego.

Czerwony katechizm model myśli, przekonania, systemy i normy działania społeczeństwa. Nawiązuje do zasad wiary i obyczajowości. Praca prezentuje dwanaście akwareli wyeksponowanych w białym pomieszczeniu nawiązującym bezpośrednio do „idealnej” przestrzeni galeryjnej white cube. Stworzone miejsce wystawiennicze jest graniastosłupem foremnym w proporcjach „złotego podziału”, zaprojektowanym tak, aby można było przestrzeń przenosić. Wystawiane we wnętrzu prace są zapisem myśli dotyczącej kanonów zachowania. Prace wpisują się w rozważania w kontekście obrazowania, sposobów widzenia „wyobrażonego”. Są to mity, wizje światopoglądowe, które stymulują percepcję oraz rozpatrują wartość zjawisk.

File about exhibition

Zamknij okno