Obszary Sztuki
Wystawa zbiorowa

WYSTAWA TOWARZYSZĄCA WYSTAWIE KONKURSOWEJ OBSZARY SZTUKI PODCZAS 39. EDYCJI KONKURSU IM. MARII DOKOWICZ

Kurator
Maciej Kurak

Artyści
Andrzej Bobrowski, Agnieszka Maćkowiak, Milena Hościłło, Maciej Kurak, Radosław Włodarski, Maciej Kozłowski, Ula Szkudlarek, Martyna Pakuła, Piotr Szurek, Maryna Mazur, Aleksandra Kosior, Stefan Ficner, Maksymilian Skorwider, Dorota Jonkajtis, Grzegorz Nowicki, Krzysztof Balcerowiak, Michał Tatarkiewicz, Witold Modrzejewski, Jarosław Janas, Tomasz Jurek, Piotr Macha, Jakub Czyszczoń, Zbigniew Taszycki, Sławomir Toman (prace dzięki uprzejmości ABC Gallery), Monika Pich, Oskar Dawicki (prace dzięki uprzejmości Galerii Raster Warszawa), Mariusz Libel, Twożywo, Łukasz Wyśmierski

Obszary Sztuki
Przez cały XX wiek sztuka łączyła różne przestrzenie medialne w obrębie własnej aktywności, jak i anektowała inne obszary życia społecznego (politykę, naukę, edukację). Wielokierunkowe dyskusje uwzględniające problemy bieżące, zbliżały sztukę do codzienności, oddalając ją tym samym od elitarności [1] i ekskluzywności.

Zjawisko profesjonalizacji sztuki [2] paradoksalnie skutkuje tym, że szanowane jest jedynie przez niewielką grupę osób zainteresowanych wyłącznie to, co sami tworzą. Silnie kształtująca się kultura masowa, na którą szczególny wpływ miał rozwój przemysłowy, spowodowała odpływ ludności do miast. Wykształciła się średnia klasa społeczna, która charakteryzowała się przeciętnością, a czas wolny [3] od pracy wypełniała łatwą i powszechnie dostępną kulturą. Rozwój technologiczny wymuszał odpowiednią organizację pracy i rzutował na nowe zachowania społeczne. Rozwijająca się kultura industrialna wspomagała system ekonomiczny narzucając społeczeństwu wartości, które wywodziły się nie tylko z samej organizacji pracy (tayloryzm), ale z faworyzowania kultury praktyczności, wydajności oraz systematyzacji i specyfiki poszczególnych aktywności, w tym również sztuki. Klasyfikowanie społecznych aktywności tłumaczyło profesjonalizację dziedzin i miało oparcie w racjonalizmie światopoglądowym, który kierował się tym co prawdziwe, dobre i słuszne. Teoria społeczna „zgodna z rozumem” „… jest z istoty : podporządkowuje społeczeństwo idei krytyki teoretycznej i praktycznej, pozytywnej i negatywnej” [4]. Stymulowana jest przez jednostkę, na którą wpływ wywiera m.in. sytuacja bytowa i grupę społeczną podporządkowaną produkcji i aktualnemu stanowi sił wytwórczych. Z tego względu „nigdy z samego faktu czy celu nie wynika konieczność ich uznania, gdyż wszelkie uznanie musi być poprzedzone przez swobodne rozpoznanie obiektu uznanego jako zgodnego z rozumem” [5]. Ogromny wpływ na poszczególne dziedziny życia wywierała ekonomia wspierana przez system gospodarczy oparty na akumulacji kapitału. Rozwarstwienie w obrębie kultury podzieliło ją na wysoką i niską, ale nie utrudniało rozwijania się każdej z niej osobno, w granicach zaakceptowanego porządku społecznego.

W obszarze kultury popularnej (w XIX i XX wieku) wykształciły się łatwe w odbiorze gatunki literackie, muzyczne, plastyczne, które początkowo uznawane były za bezwartościowe – pozbawione głębszych treści. Sensację, romans, wodewil, jazz, komiks, charakteryzowała transparentność i prostota przekazu z powodu komercyjnych pobudek.

W tym czasie sztuka stojąc w opozycji do kultury masowej skupiała się na własnym świecie (Artworld). Skoncentrowana na problemach „wewnętrznych” (sztuka dla sztuki) sprzeciwiała się infantylizacji, uważając tę cechę za degradującą pozytywne wartości. Zjawisko „deartyzacji sztuki” rozpoczęło się w czasach awangardy i miało „obudzić widza z estetycznej drzemki, którą utożsamia [się] z postawą konformistyczną” [6] i konsumpcyjną. Sztuka jednak wciąż wtapiała się w rynek w inny sposób, wytwarzając przedmioty artystyczne dedykowane osobom zamożnym, które mają potrzebę posiadania rzeczy wyjątkowych, wykraczających poza przeciętność. „Nie stoi przy tym na przeszkodzie to, że sztuka zdeartyzowana, inaczej niż gładkie, ładne i przyjemne produkty przemysłu kulturowego, nie daje się po prostu konsumować. W myśl zasady, że , zostaje ona do niego włączona okrężną drogą” [7]. Sztukę XX wieku traktowano „jako odrębną dziedzinę, która nie posiadała żadnych związków z uwarunkowaniami społecznymi i do której dostęp mają jedynie osoby dysponujące wystarczająco dużą ilością czasu wolnego i otwartą, niezaprzątniętą sprawami życia doczesnego głową” [8]. Prezentowana była tylko w miejscach do tego przeznaczonych (galerie, muzea, miejsca prezentacji–targi, sale wystawowe). Stąd też w sztuce awangardowej dążenie do zrealizowania utopijnej idei wolności, związanej z likwidacją bariery oddzielającej sztukę od życia, uważa się za „niezrealizowany do końca projekt”. [...]

Maciej Kurak

Katalog Obszary Sztuki

Dokument o wystawie

Zamknij okno