Dotyku!

kurator
Jarek Rusiński

Dotknij mnie – pod palcami poczujesz rzep uschły,
wilgoć wieczoru lub poranku, tętno
kamieniołomu miasta, oddech stepowej pustki,
tych, którzy już nie żyją, lecz których pamiętam.
Dotknij mnie – poczujesz pod czubkami palców
wszystko to, co istnieje poza mną, beze mnie,
co nie wierzy we mnie, mojej twarzy, memu paltu,
wpisując nas w swój bilans zawsze po stronie ujemnej.

Josif Brodski

Zachowaj odstęp, minimum dwa metry. Nie podchodź, nie zbliżaj się. Żółte taśmy na podłodze w miejscach publicznych informują, w jakich odległościach mamy stać w kolejkach, przed okienkami w aptekach, bankach, sklepowych kasach. Wydaje się, że w drugim roku pandemii nie potrzebujemy już tych komunikatów i znaków. Przywykliśmy, nauczyliśmy się utrzymywać wzajemnie do siebie dystans. Inaczej poruszamy się w przestrzeni publicznej, jeździmy środkami komunikacji, inaczej witamy się i żegnamy. Żyjemy oddzieleni niewidocznymi barierami strachu, osobni, rozłączeni, coraz bardziej rozumiejąc, że to odseparowanie od innych ludzi izoluje nas od nas samych. Jesteśmy w zasięgu wzroku, węchu, słuchu, jednak przestajemy się dotykać. Doświadczamy, czym jest brak dotyku.

Wystawa podejmuje trudny temat ambiwalencji dotyku, jego pragnienia, unikania oraz w konsekwencji, śladów, jakie pozostawia w nas sam dotyk lub jego brak. Wszystkimi pozostałymi zmysłami: smakiem, węchem, słuchem i wzrokiem możemy obserwować i poznawać świat oraz ludzi, sami nie będąc odczuwani, słyszani i widziani. Możemy pozostawać w ukryciu, nierozpoznani. Dotyk jest jedynym zmysłem, który w momencie kontaktu z inną osobą, przedmiotem, nieuchronnie zdradza naszą obecność. Dlatego jest zmysłem najbardziej aktywnym, bodźcem budzącym natychmiastowe emocje w połączeniu z innymi zmysłami. Widzieć, słyszeć lub czuć możemy kogoś, coś z większej odległości, dotyk zawsze spowodowany jest bezpośrednią bliskością, tuż obok, przy nas. To zmysł, który niejako nas ujawnia, tworzy, którym od momentu narodzin poznajemy siebie i świat, głębiej i szybciej niż pozostałymi zmysłami. Doświadczamy swoich granic, przebiegających po powierzchni naszej skóry, granic, które nas oddzielają, ale jednocześnie łączą. Dotyk nas stwarza, ale może też niszczyć.

Unikanie kontaktu, dotyku, lęk przed im, izolowanie się również od najbliższych, stało się źródłem wielu zmian dotyczących nas jako grupy społecznej oraz nas samych. Zaburzenie lub zerwanie relacji łączących nas z innymi ludźmi, które trwa nadal, będzie miało trudne do oszacowania negatywne skutki. Jednak dokonują się ono stopniowo, niejako bezszelestnie, wystawa ma te zmiany zobrazować poprzez pokazane na niej prace.

Wykorzystana w scenografii wystawy włóknina wigofil (fizelina), jest materiałem z którego produkuje się maseczki i odzież ochronną, jej funkcja pozostaje niezmienna, ma odgradzać i przesłaniać. Tytuł Dotyku!, nie jest prośbą skierowaną do kogokolwiek, jest bezpośrednim wołaniem do naszego zmysłu, do jego istoty i znaczenia.

Wystawa prezentuje prace studentek i studentów oraz absolwentek i absolwentów Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu: Marty Ewy Buczkowskiej, Michała Bugalskiego, Michała Hołowieckiego, Larysa Lubowickiego, Magdaleny Łazarczyk, Borysa Makarego, Kate Ngan Wa Ao, Szymona Palimąki, Aliny Strzempy, Mai Strzyżewskiej, Piotra Szpilskiego, Karoliny Tyrny i Piotra Zaworskiego.