Przez Nomadyzm
Pracownia Sztuki w Perspektywie Międzykulturowej

Uczestnicy
Valerie Bobčíková, Agnieszka Czernik, Maria Karandyszowska, Zuzanna Kwaśniewska, Martyna Nitkowska, Magdalena Polakowska, Miłosz Rygiel-Sańko, Klaudia Sierant, Adrianna Waleszczak

Kuratorzy
Sonia Rammer
Aleksander Radziszewski

Przemieszczanie się plemion koczujących, związane z eksploatacją napotkanych dóbr naturalnych, jest praktyką coraz rzadszą. Współczesny nomadyzm wydaje się pojęciem zdecydowanie szerszym, odnoszącym się do praktyki życia everymana. Mobilność, która nieodzownie powiązana jest z nomadyzmem, określa rzeczywistość, wyznaczając jej trajektorie. Dziś właściwie każdy jest w jakimś stopniu nomadem. Można przemierzać przestrzeń nie wychodząc z domu, wędrować po himalajskich dolinach używając nowej edycji Google Earth. Można być również turystą, prawie całe życie. Zygmunt Bauman wprowadza ciekawe rozróżnienie na turystę i włóczęgę, przy czym każdy pragnie być raczej turystą niż włóczęgą. Turysta porusza się z własnej woli, jest nomadem z wyboru, eksploracji dokonuje tam, gdzie chce, włóczęga to nomad przymusowy, ograniczony często strefami ekonomicznymi, mogący zasiedlać tylko określone terytoria. Bycie turystą czy włóczęgą wiąże się ze statusem ekonomicznym, wykonywanym zawodem i nie jest dane raz na zawsze. Turysta zawsze może stać się włóczęgą, włóczęga natomiast rzadko staje się turystą. Fenomenem, będącym następstwem rozwoju technologii, jest nomadyzm cyfrowy, który niekoniecznie wiąże się z fizyczną zmianą miejsca. W swojej najprostszej formie byłby zatem pobieraniem potrzebnych informacji z wirtualnych źródeł, przyglądaniem się światu i uczestniczeniem w nim za pośrednictwem internetowych łączy online. Forma bardziej skomplikowana oznaczałaby turystę i wirtualnego nomada w jednym. Wtedy możliwość aktywnego przemieszczania się i bycia tam, gdzie się chce wiązałaby się z eksploatacją w celach zarobkowych Internetu. Globalną sieć można by porównać do współczesnego pastwiska dającego sposobność wygenerowania środków z każdego miejsca na ziemi. Różnica jest taka, że dzisiaj pastwisko można spakować do plecaka. W pandemicznym czasie covid – 19 cyfrowy nomadyzm, w swojej najprostszej formie stał się doświadczeniem powszechnym. Ci, którzy nie mogli opuszczać swoich domów znajdowali odległą przestrzeń za pośrednictwem kliknięcia. Puste lotniska, odwołane rejsy, pociągi rdzewiejące na bocznicach, wszystko stanęło, poza impulsem sieci. Świat trwa w nieustającym wahaniu, zamykając i otwierając swoje podwoje. Cyfrowy nomadyzm stał się sposobem na covidową rzeczywistość, a sam wirus najbardziej doskonałym nomadem XXI w.

Temat Nomadyzm był zagadnieniem wiodącym w roku akademickim 2020/2021

Tytuł wystawy jest nawiązaniem do tekstu Rosi Braidotti „Poprzez Nomadyzm”, W: Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja nr 6 (108), 107–127 2007, www.bazhum.muzhp.pl