“Przyśnił mi się wczoraj pusty las” – wystawa towarzysząca IV Biennale Tkaniny Artystycznej w Poznaniu

Kuratorka
Dorota Tarnowska-Urbanik

Impulsem do powstania wystawy „Przyśnił mi się wczoraj pusty las” jest chęć ponownego spotkania i zaprezentowania twórczości osób, które były i są nadal związane z Pracownią Tkaniny Artystycznej na Uniwersytecie Artystycznym im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, a ich postawy i różne wrażliwości silnie zapisały się w pamięci prowadzących pracownię. Pomimo różnicy wieku, zainteresowań czy aktualnie wykonywanego zawodu u każdej z artystek była i nadal jest wyczuwalna silna fascynacja przyrodą.

Dla Anny Goebel las jest miejscem wypoczynku, ucieczki od zgiełku dużego miasta. W nim szuka ciszy, jest dla niej miejscem na refleksję. Krajobraz, świat roślin i zwierząt, przedmioty bezpośrednio zaczerpnięte z natury, niekiedy zniszczone i nieidealne, stanowią materiał, z którego powstają jej prace, a zmienność natury stanowi podstawę inspiracji.

Podobnie twórczość Niny Kruger jest napędzana przez różnorodność natury, od roślin po zwierzęta. Artystka bada powiązania między wszystkimi żywymi istotami i ich siedliskami. Niektóre z jej prac mogą przypominać tekstury piór lub skór zwierzęcych, jednak są wykonane wyłącznie z materiałów organicznych, często pomijanych, niezauważanych w przestrzeni miejskiej.

Kamilę Kobierzyńską zajmują echa historii we współczesnej tkance społecznej i architektonicznej. Niekiedy są to efemeryczne, ledwo zauważalne działania w otwartej przestrzeni, poetyckie interwencje.

Lidia Wojcieszek w swoich najnowszych pracach zastanawia się nad ulotnością chwili. Nad tym, co rzekome i tym co staje się realne, tym co budzi się do życia oraz tym, co właśnie ulega rozpadowi. Szuka odpowiedzi na pytanie “Kim jestem?”: „Sposobem na gnającą codzienność: zatrzymaj chwilę? Prośbą o wrażliwość: stąpaj delikatnie? Sugestią roztropności: zanotuj obrazy, które mijasz? Wołaniem o mądrość: znajdź życie tam, gdzie nikt go nawet nie szuka?”.

Aleksandrę Skorupkę od pewnego czasu fascynują barwierskie właściwości roślin. Doświadczona przeprowadzką do innego miasta i towarzyszącym jej uczuciom tęsknoty, zagubienia próbuje poprzez stworzenie barwierskiej mapy oswoić nową przestrzeń. Obszar swoich zbiorów ogranicza do zieleni znajdującej się w promieniu kilku ulic od swojego miejsca zamieszkania – na nieużytkach, pasach zieleni przy drodze, skwerach, zbiera rośliny, z których przygotowuje kąpiele barwierskie. Moczy w nich włóczki, a następnie wyplata makatkę. Każda roślina jest skatalogowana, opisany jest czas zbiorów, miejsce i proces gotowania.

Dorota Tarnowska-Urbanik prezentuje na wystawie niedużego formatu obiekt – książkę artystyczną, wykonaną z batystu jedwabnego, malowaną mlekiem i barwioną korą dębu, której każda ze stron jest powidokiem tęsknot i doświadczeń. Świat roślin i zwierząt stanowi dla niej inspirację do indywidualnych poszukiwań i estetycznych podróży w nieznane. Nie jest to jednak kopiowanie natury ani jej bezrefleksyjne zagarnianie. To przyglądanie się, czerpanie z jej bogactw i za jej pomocą formułowanie wypowiedzi o rzeczach ponadczasowych. Bliskie otoczenie i odkrywanie rzeczy wielkich w rzeczach na pozór mało istotnych.

W czasie gdy jako kuratorka zastanawiałam się nad tematem i tytułem wystawy, odnalazłam na półce przeczytany niegdyś „Nagi sad” Wiesława Myśliwskiego. Zarys fabuły: syn wykształcony w mieście, po kilku latach wraca do rodzinnego domu i próbuje na nowo odnaleźć się w miejscu swoich narodzin – wsi, miejscu bliskiemu naturze. Główne motywy powieści to miłości ojca i syna, przywiązanie do ziemi, ścisłe życie obok siebie oraz motyw pustki, która pozostaje po śmierci bliskich.

Zestawiając wrażliwość artystek i aspekt wizualny prac biorących udział w wystawie oraz refleksje nad przeczytaną w przeszłości powieścią, gdzie autor mocno zanurza w naturze życie swoich bohaterów, stworzyłam przestrzeń dla przemyśleń. Towarzyszyło mi przy tym zagadnienie egzystencji jako doświadczenia kruchego, lecz bardzo złożonego. Myśl o przemijaniu, a niekiedy o nieuniknionym znikaniu. Uczucie niepokoju, strachu w obliczu pustki, która zmusza człowieka do wymyślenia siebie na nowo, przewartościowania rzeczy dotąd ważnych. Pustka – światopoglądowa, społeczna, psychologiczna, duchowa. Pustkę można jednak wypełnić. Posiłkując się definicją słownikową, las stanowi pewien układ zależności pomiędzy światem roślinnym, zwierzęcym oraz czynnikami nieożywionymi, które razem stanowią niepodzielny i dynamiczny twór. Las może mieć charakter użytkowy lub ochronny. Z lasów możemy pozyskać cenne materie, ale też las stanowi schronienie dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Lasy otaczające tereny zamieszkiwane przez człowieka, stanowią naturalną barierę ochronną. Pustkę można wypełnić. Jest więc jeszcze nadzieja.

Dorota Tarnowska-Urbanik

Kamila Kobierzyńska mieszka i pracuje w Poznaniu, współtworzy Pracownię Obrazów Utajonych na Wydziale Fotografii Uniwersytetu Artystycznego oraz Pracownię Fotografii w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Jest członkinią zarządu Naukowego Towarzystwa Fotografii (ntf.org.pl). Tworzy używając szeroko pojętej materii fotografii oraz jej kulturowych znaczeń, realizuje obiekty site-specific, sytuacje z udziałem publiczności, a także zjawiska efemeryczne i ledwie zauważalne.

Maria Roszyk (ur. w Poznaniu) artystka, programistka. Tworzy poetyckie interwencje na skrzyżowaniu świata cyfrowego i analogowego, wirtualnego i dotykalnego wykorzystując tkaninę, papier, sztukę instalacji i nowe technologie. Absolwentka historii sztuki (UAM 2017) oraz grafiki warsztatowej (UAP 2017).

Aleksandra Skorupka ukończyła Malarstwo na Uniwersytecie Artystycznym im. M. Abakanowicz w Poznaniu. Obecnie jest magistrantką Badań Artystycznych na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Zajmuje się rysunkiem, tkaniną i edukacją. Działa w kolektywach w ramach których współorganizuje wydarzenia, prowadzi warsztaty i wydaje ziny. Tworząc eksploruje regeneracyjny i wspólnototwórczy potencjał działań artystycznych.

Nina Kruger jest południowoafrykańską artystką, w 2023 obroniła dyplom z zakresu tkaniny artystycznej na Wydziale Malarstwa i Rysunku na UAP. Ukończyła studia licencjackie w RPA na Uniwersytecie w Pretorii. Jej praktyka artystyczna bada wzajemne relacje między ludźmi, zwierzętami, roślinami i środowiskiem poprzez wykorzystanie zaobserwowanych i zebranych materiałów organicznych. Tworzy instalacje z włókien i wykorzystuje własne techniki, w tym filcowanie i nawlekanie, jednocześnie eksplorując fotografię i wideografię. Jej prace zagłębiają się w teorie posthumanizmu i nowego materializmu.

Anna Goebel (ur. w Katowicach) w latach 1972–1977 studiowała w PWSSP w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz). Dyplom uzyskała w zakresie tkaniny artystycznej i architektury wnętrz. Po studiach zatrudniona w macierzystej uczelni, w 1994 roku uzyskała tytuł profesora, obecnie pracuje jako konsultantka. Tworzy kompozycje przestrzenne, obiekty, zajmuje się efemerycznymi działaniami w otwartej przestrzeni, sztuką papieru. Prace prezentowała na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą, między innymi w Europie, USA, Kanadzie, Argentynie, Meksyku, Korei Południowej, Japonii, Australii. Profesor wizytujący w uczelniach artystycznych m.in. w USA, Australii, Meksyku.

Dorota Tarnowska-Urbanik (ur. w Pucku) w 2008 obroniła pracę dyplomową z zakresu grafiki warsztatowej i rysunku na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu (obecnie UAP), w latach 2007–2008 studiowała grafikę na Academy of Fine Arts w Bratysławie. W latach 2009–2013 odbyła studia doktoranckie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Grafiki. W latach 2013–2022 roku była adiunktem, od 2022 pełni funkcję kierownika pracowni w Pracowni Tkaniny Artystycznej na Wydziale Malarstwa i Rysunku Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Współkuratorka w Galerii Szewska 16 afiliowanej przy Wydziale Malarstwa i Rysunku UAP

Lidia Wojcieszek (ur. w Poznaniu), absolwentka kierunku Wzornictwo na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, obecnie laborantka w Pracowni Tkaniny Artystycznej na Wydziale Malarstwa i Rysunku. Inspiracje czerpie ze stworzenia i cyklu natury. Medium to naturalne barwniki, pozyskiwane z roślin, które w zależności od pory roku, budzą się do życia… lub dostają nowe życie.

Zdjęcia z wystawy